Advies Nederlandse Sportraad over hoofdcontact in sport

Vandaag publiceert de Nederlandse Sportraad, in samenwerking met de Gezondheidsraad, een belangrijk advies over de risico’s van herhaald hoofdcontact binnen de sport. Rugby Nederland heeft actief meegewerkt aan dit onderzoek en herkent het belang van dit advies voor de veiligheid en gezondheid van sporters.

Het advies van de Nederlandse Sportraad is op hoofdlijnen:

• Verminder de kans op herhaald hoofdcontact en traumatisch hersenletsel

• Zorg voor verdere kennisontwikkeling en pas maatregelen waar nodig aan

• Verbeter de afstemming tussen de sport- en de zorgsector

Rugby Nederland is zich bewust dat met name het eerste punt vragen oproept. Hoewel hoofdcontact in iedere contactsport niet valt uit te sluiten, is bij rugby, in tegenstelling tot sommige andere sporten, hoofdcontact geen doel van de sport. Het is zelfs verboden om in contact te komen met het hoofd van een tegenstander en bij het maken van een tackle wordt het hoofd alleen beschermd en niet ingezet om een tackle te maken. Toch neemt de rugbysport wereldwijd dit onderwerp uiterst serieus. World Rugby heeft het welzijn van spelers als topprioriteit in haar strategische beleid, met duidelijke richtlijnen voor preventie, interventie en terugkeer naar het veld. Rugby Nederland loopt al jaren voorop in het aanpakken van hoofdletsel en onderschrijft de noodzaak om hoofdcontact zoveel mogelijk te voorkomen en zorgvuldig te behandelen. De onderstaande maatregelen zijn opgesteld en ingevoerd naar aanleiding van deze inspanningen.

Wij zullen de rugby-specifieke adviezen van de Nederlandse Sportraad in samenspraak met de Medisch Commissie van Rugby Nederland verder analyseren en op korte termijn met onze zienswijze komen. Vooralsnog blijven wij de mening toegedaan dat rugby veilig kan worden beoefend door spelers van alle leeftijden mits de maatregelen zoals hieronder verder worden beschreven worden nageleefd.

Beleid en programma’s
Nederland is het eerste Tier-2 land dat dezelfde regelwijzigingen heeft doorgevoerd als de internationale toplanden (Tier-1). Zo zijn onder andere de regels voor de maximale tacklehoogte aangepast. Onderzoek in Frankrijk toont aan dat dit heeft geleid tot een vermindering van 64% in hoofd-tegen-hoofdcontact en 23% minder hersenschuddingen.

Daarnaast wordt het Activate-programma van World Rugby breed ingezet. Dit wetenschappelijk onderbouwde beweegprogramma helpt blessures te voorkomen bij jeugd en volwassenen, met aantoonbare resultaten: 26-40% minder blessures aan zacht weefsel en 29-60% minder hersenschuddingen.

Jeugdspelers spelen met aangepaste regels die passen bij hun fysieke ontwikkeling. Bij de jongste jeugd tot 8 jaar wordt er tag rugby gespeeld zonder tackle of contact. Binnen Rugby Nederland worden spelers opgeleid volgens het LTAD-model (Long Term Athlete Development), ondersteund door Rugby Academies en nationale programma’s. Fysieke training speelt hierin een preventieve rol.

Alle opleidingen binnen Rugby Nederland bevatten een verplichte module over hersenschudding, van basistrainers tot bestuurders. Het Recognize & Remove-protocol is breed bekend en toegepast. World Rugby heeft bovendien een Citing Commissioner aangesteld bij internationale wedstrijden, die op basis van videobeelden schorsingen kan opleggen bij gevaarlijk spel.

Daarnaast is er naast rugby reguliere vorm van rugby met contact ook een non contact vorm van Rugby genaamd T1 Rugby. Deze vorm van rugby is geïntroduceerd door World Rugby en clubs krijgen ondersteuning van Rugby Nederland als ze hun aanbod willen vergroten met deze vorm. Op deze wijze is er voor iedereen een vorm van rugby om te spelen en van de genieten.

Interventie: medische beoordeling en toezicht
Het Recognize & Remove-protocol wordt toegepast op alle niveaus. Bij wedstrijden en toernooien is altijd een opgeleid persoon aanwezig om dit te waarborgen. Vanaf het seizoen 2025-2026 zullen deze opgeleide personen ook op elk wedstrijdformulier en toernooiformulier moeten staan. Op internationaal niveau is de Head Injury Assessment (HIA) ingevoerd, waarbij een gekwalificeerde arts beoordeelt of en wanneer een speler mag terugkeren na hoofdcontact. Scheidsrechters zijn getraind in het herkennen van potentieel gevaarlijk spel.

Nederland speelt bovendien een leidende rol in een nieuw internationaal onderzoeksproject onder leiding van dr. Liam Paget, Prof. Gouttebarge (FIFPro) en Prof. Kerkhoffs (Amsterdam UMC). Het onderzoek wordt uitgevoerd door Bas Besselink, World Rugby Medical Trainer en PhD-kandidaat. Na goedkeuring door de Medisch Ethische Toetsingscommissie zullen spelers op verschillende niveaus uitgerust worden met mondbeschermers met druksensoren. Deze data zal bijdragen aan toekomstig beleid.

Return-to-play: veilige terugkeer op het veld
Rugby Nederland hanteert duidelijke protocollen voor de terugkeer naar het veld na hersenschuddingen en andere blessures. Internationale spelers worden wekelijks gemonitord om te waarborgen dat revalidatie zorgvuldig verloopt en het return-to-play protocol correct wordt toegepast.

Rugby Nederland blijft zich inzetten voor een veilige sportomgeving. De publicatie van het advies van de Nederlandse Sportraad bevestigt het belang van de maatregelen die wij al hebben genomen en kan een bijdrage leveren aan het verder ontwikkelen van de rugbysport in Nederland. Wij blijven proactief samenwerken met experts, sportorganisaties en medische partners om het welzijn van onze spelers te beschermen.